In de werkwijze beschrijven we onze aanpak gedurende het project Good Practices. De zoektocht naar bijzondere verhalen verliep via documenten-analyse, literatuurstudie, interviews, observaties, uitwisselingssessies, trainingen en twee workshops: creative writing en interviewen. Het resultaat was dat we ons ontwikkelden als onderzoekers en tegelijk een gezamenlijk kader voor de good practices ontstond. Het ging steeds om zowel het proces als het product.
Wij hebben al doende een methodiek ontwikkeld om good practices op te halen en te beschrijven. Onze zoektocht heeft tevens geleid tot een bijzonder samenwerkingsproces. De drie opbrengsten – de verhalen, de ontwikkelde methodiek en de samenwerking – kunnen niet los van elkaar gezien worden. Zij staan ten dienste van elkaar en hangen samen. Gedurende het onderzoek zijn vijf fasen doorlopen, alle aangestuurd door een vraag.
FASE 1 VERKENNEN
Wat is er al gedaan binnen de gezamenlijke profilering van de docentenopleidingen ArtEZ en wat zijn de wensen van de afzonderlijke docentenopleidingen met betrekking tot dit project?
We zijn gestart met een beeldvormende fase waarin we de thema’s van de verschillende docentenopleidingen globaal hebben verkend en de onderzoeksopdracht aan verschillende partijen hebben uitgelegd. Dit is gebeurd door interviews met hoofden van de opleidingen en andere leidinggevenden. Naast deze interviews hebben we veel gelezen. Dit om aan te sluiten bij reeds uitgevoerde studies en de startsituatie.
FASE 2 CRITERIA OPSTELLEN
Aan welke criteria moeten de good practices voldoen?
Vervolgens hebben de onderzoeker binnen hun eigen kunstdiscipline een voorlopige good practice opgehaald en die gepresenteerd aan alle directeuren en hoofden van de kunst-educatieve opleidingen en de lector kunst- en cultuur-educatie van ArtEZ. Tijdens deze bijeenkomst van de ‘educatieve kolom’ hebben we in teams criteria ontworpen en vastgesteld waaraan een good practice zou moeten voldoen.
Het werken met concrete voorbeelden zorgde voor een vruchtbare, inhoudelijke discussie en de uitwisseling leidde tot een concrete set criteria waaraan de verhalen moesten voldoen. Een van de criteria was bijvoorbeeld: Kunst en educatie gaan excellent samen, want dan is de (leer)impact voor studenten en omgeving/doelgroep het grootst.
Aan de hand van deze criteria hebben de opleidingen allemaal twee good practices geïdentificeerd: één good practice waarin reeds bewezen sterke punten van de opleiding naar voren komen, de core business, en één good practice over innovatieve nieuwe ontwikkelingen. Uiteindelijk hebben we uit deze twintig good practices, die stuk voor stuk publicatiewaardig waren, tien verhalen gekozen, die samen eengevarieerd beeld vormen van de kunstdocent.
FASE 3 INVENTARISEREN
Hoe kan de gekozen good practice in kaart gebracht worden?
Nadat het onderwerp van het verhaal gekozen was aan de hand van criteria, hebben de onderzoekers veel informatie verzameld per casus. Zij hebben studenten en docenten geïnterviewd, documenten zoals lesplannen en visiestukken bestudeerd en bij onderwijsactiviteiten gekeken. Het resultaat was een geordende berg gegevens. Gegevens die verwonderen en verrassen. Een fundament voor verhalen.
FASE 4 NARRATIEVEN OPSPOREN
Hoe kunnen deze verhalen inspirerend beschreven worden?
Maar wat is eigenlijk een verhaal? Wat doe je met verhaalcomponenten zoals de protagonist, de verhaallijn, een conflict/dilemma, verwikkelingen en de ontknoping? We onderzochten de klassieke opbouw van een verhaal en hoe uit te gaan van de boodschap die je over wilt brengen. Hoe vertel je een verhaal zodat je de lezer erin trekt? Wanneer is een verhaal spannend? Kan je wel een verhaal krachtig vertellen zonder werkelijke protagonist? Kan een situatie of een leerlijn het onderwerp zijn? Heeft een verhaal een dilemma nodig? Dit hebben we toegepast op de verzamelde data en zo zijn de narratieven ontstaan.
FASE 5 ANALYSEREN EN CONCLUDEREN
Wat zijn de gemeenschappelijke thematieken van deze verhalen? Wat verbindt de kunstdocent ArtEZ?
Tot slot hebben we de verhalen middels close reading geanalyseerd op de bijzondere kracht van de ArtEZ artist-educator. Welk beeld komt naar voren in de good practices? Waar gaat het werkelijk om? Hierbij is de meerwaarde gedetecteerd van de artist-educator ten opzichte van de kunstenaar maar ook ten opzichte van niet kunst- docenten. Deze analyse is in verschillende rondes en in uitwisseling tussen de onderzoekers uitgevoerd.